Ben Abzeh’im ama Bizim sülale adımızdan hem Şapsığ olanlar, hem de Abaza olanlar var. Acaba onlar bizim akrabalarımız mı? Diye soru soranlara sıkça rastlıyoruz. İzmit’in Uzuntarla Beldesindeki akrabalar günlerinden birinde bir akrabamla karşılaşmıştım. Kendisi Avukatmış, ikimiz de Tletseruk sülalesinden olduğumuz için akrabamı buldum diye çok sevinmiştim. Tam akrabamı buldum derken, yeni akrabam benim Şapsığ kabilesinden olduğumu öğrenince kendisinin Abzah olduğunu, yani açıkça söylemese de akraba olmadığımızı ima ederek yanımdan uzaklaşmıştı.

Çerkes’lerin geleneksel Aile yapısını ortak atalarından gelen ve ayni soyadını taşıyan aileler “K’oş” (kardeş), “Wunek’oş” (aile kardeşi), “Şıuph” (Kız kardeş), toplulukları oluşturur. (yeminli wunek’oş grubu hariç) Ayni soyadı olan her Çerkes birbirini yakin akraba sayar.
Bu aile soylarının oluşturdukları kabilelere de Abzeh, Sapsığ, Bjeduğ, Natuhay, Cemguy, Kabartay, Besleney, Hatukay gibi denmektedir. Bu Kabileler adlarını coğrafi bölgelerinden veya Prenslerinin adlarından aldılar. Daha eskiden var olan birçok küçük kabile de bu kabilelere karışmış ve o eski kabilelerin çoğunun isimleri günümüzde unutulmuştur.

Yukarıda adı geçen bütün kabileler soydaş (Ihepk) sayılır, Adigeliği yani Çerkesliği oluştururlar. Bu geleneksel yapı eskisi kadar olmasa da varlığını hala sürdürmektedir. Bugün de hemen her Çerkes hangi “Wunek’oş” Aileden ve Kabileden geldiğini bilir.
Karadeniz sahilinde yasayan Sapsığlar, Abzehler ve Natuhaylar 14 Temmuz 1791 ve sonrasında Beylerini tasfiye ettiler ve yaşlıların önderlik ettiği halk meclisleriyle yönetilmeye başladılar. Feodal yapısını koruyan diğer Çerkes topluluklarından gelen ailelere sığınma hakkı sağladılar. Bu nedenle sürgünden önceki dönemlerde özellikle Şapsığların nüfusu oldukça artmıştı.

Aslında akrabalıkta önemli olan ortak Atadan gelen “Wunek’oş”’luktur. Şapsığlık - Abzehlik veya Kabartaylık, Ankaralı İstanbullu İzmirli gibidir. Çünkü o zamanki Beylerin tutumlarından ve daha başka birçok sebepten, hemen yukarıda değindiğimiz gibi önemli ölçüde kabileler arası göçler olmuştur.

Buna bir örnek daha vermek gerekirse bugünkü Kabartaylar bir zamanlar Kuban bölgesindeki kardeşleriyle beraber yaşıyorlardı. Kabartay’lar bugün 505 bin kişilik nüfuslarıyla, Kafkasya’daki, en kalabalık Çerkes grubunu oluşturuyorlar. Gerçek kökleri Kuban bölgesi olan Kabartay’lar, Altınordu Hanları’nın baskıları sonucu, 1237’de Pşı Kabart önderliğinde Anapa ve Kırım üzerinden, Azak Denizi'nin doğu kıyılarından yavaş yavaş Orta Kafkaslara doğru yayılmışlar, 13–15.yüzyıllarda şimdiki yerlerine çekilerek bugünkü Kabartay Balkar topraklarına yerleşmişlerdir. Ama bugün onların “Wunek’oş” larını Adigey’de ve hatta Abhazyada bile “ortak atalarından gelen wunek’oş soy adlarından” tespit etmek mümkündür.

Akrabalık ilişkileri bütün toplumlarda önemlidir. Ancak Dünya’nın dört bir yanına dağılmış olan Çerkesler için çok daha önemlidir. Wunek’oş soyadı aynı olan herkes ister kendini Abzah tanıtsın, ister Şapsığ, ister Besleney, bilinmelidir ki hepsi bir dedenin torunlarıdır. Hepsi geçmişte şimdi bilemediğimiz farklı nedenlerden dolayı kabileler arasında göç etmişler ve haliyle biz torunlar da onları en son göç ettikleri kabilenin mensubu kabul etmişizdir. Halklarımız arasında bu konuda bilgisi eksik olan kardeşlerimiz, arkadaşlarımız vardır. Onları bilgilendirmek hepimizin görevidir. Çünkü bizler bu yanılgıyı düzeltirsek gelecek nesillerimiz akrabalarından kopmak yerine, onlarla daha çok dayanışma içine gireceklerdir.
Akrabalık gerçekten çok önemlidir. Ancak; önce insanlık ve buna bağlı olarak da akrabalık ilişkileri gelmektedir.
Üstadımız olan Rahmi TUNA, sözünün bir yerinde şöyle söylemişti: İyi insan olmak her şeyden daha önemlidir. İnsan, insanlığını kaybettikten sonra Wunek’oş olmuş neye yarar.

Bu Makale 12944 Kez Okundu.